Wyrok SN z dnia 4 czerwca 2008 r., sygn. II PK 292/07

1. Kryterium daty nawiązania stosunku pracy przed lub po wejściu w życie Kodeksu pracy (1 stycznia 1975 r.) nie stanowi dyskryminującej przyczyny zróżnicowania sytuacji pracowników (art. 18^3a § 4 w związku z art. 18^3a § 1 k.p.).

2. Przyjęcie w zakładowych przepisach płacowych kryterium legitymowa­nia się przez pracownika świadectwem pracy potwierdzającym okres poprzedniego zatrudnienia dla nabycia prawa do nagrody jubileuszowej posiadającej charakter składnika wynagrodzenia za pracę, narusza ustanowione w art. 78 k.p. zasady ustalania tego wynagrodzenia.

Przewodniczący SSN Herbert Szurgacz, Sędziowie SN: Zbigniew Myszka, Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 czerwca 2008 r. sprawy z powództwa Andrzeja M. przeciwko Telewizji Polskiej SA w W. o odszkodo­wanie, na skutek skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z dnia 25 kwietnia 2007 r. [...[

I. o d d a l i ł skargę kasacyjną,

II. nie obciążył powoda kosztami postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 12 maja 2006 r. Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy oddalił powództwo Andrzeja M. przeciwko Telewizji Polskiej SA w W. o zapłatę kwoty 25.869,54 zł tytułem odszkodowania za naruszenie zakazu dyskryminacji w zatrud­nieniu. Podstawę rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia. Powód zatrudnio­ny był w pozwanej Spółce i u jej poprzedników prawnych w okresie od 1 września 1970 r. do 27 maja 2005 r. Łącząca strony umowa o pracę uległa rozwiązaniu na mocy porozumienia stron w związku z nabyciem przez powoda uprawnień emerytal­nych. W okresie od 1 grudnia 1965 r. do 31 sierpnia 1970 r. powód był zatrudniony w Głównym Urzędzie Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, przy czym okres ten nie został potwierdzony przez pracodawcę świadectwem pracy. Wskazany Urząd został zlikwidowany w 1990 r. na podstawie przepisów ustawy z dnia 11 kwietnia 1990 r. o uchyleniu ustawy o kontroli publikacji i widowisk, zniesieniu organów tej kontroli oraz o zmianie ustawy - Prawo prasowe (Dz.U. Nr 29, poz. 173). Obowiązujący u strony pozwanej w dacie ustania stosunku pracy powoda regulamin wynagradzania i przy­znawania innych świadczeń związanych z pracą w art. 29 określał wysokość nagrody jubileuszowej i stanowił, że przy ustalaniu prawa pracownika do tej nagrody uwzględnia się wszystkie okresy zatrudnienia poświadczone świadectwem pracy, przy czym obowiązek udokumentowania okresów zatrudnienia uprawniających do nagrody spoczywa na pracowniku. Zasada ta była stosowana do wszystkich pracow­ników pozwanej Spółki, a wykazywanie poprzednich okresów zatrudnienia doku­mentami innymi niż świadectwo pracy powodowało odmowę wypłaty nagrody jubile­uszowej. Obowiązek pracodawców wydawania pracownikom świadectw pracy został wprowadzony dopiero ustawą z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy stanął na stanowisku, że gratyfikacja jubileuszowa jest świadczeniem o charakterze fakultatywnym. Z tego względu pozwana Spółka mogła swobodnie ukształtować swoje wewnętrzne prze­pisy płacowe w tym zakresie. Wprowadzony przez stronę pozwaną regulamin wyna­gradzania został przez powoda zaakceptowany w 2001 r., a zatem znane mu były przesłanki nabycia prawa do nagrody jubileuszowej. Wymóg dokumentowania okresu zatrudnienia świadectwem pracy stosowany był jednakowo w stosunku do wszystkich zatrudnionych przez pozwaną Spółkę pracowników, a zatem podniesiony przez powoda zarzut dyskryminowania go przez pracodawcę jest bezzasadny. Sąd Rejonowy wskazał również, że świadectwo pracy jest dokumentem powszechnie stosowanym w stosunkach pracy w celu udokumentowania stażu pracy, uzależnienie więc przez pracodawcę nabycia przez pracownika prawa do nagrody jubileuszowej od udokumentowania okresów zatrudnienia u poprzednich pracodawców przez przedstawienie świadectwa pracy nie narusza obowiązującego porządku prawnego i nie prowadzi do dyskryminacji pracownika. Negatywne skutki nieświadomości praw­nej powoda w zakresie potrzeby uzyskania świadectwa pracy od pracodawcy, na rzecz którego świadczył on pracę w okresie, kiedy wydanie świadectwa pracy przez pracodawcę nie było obowiązkowe, nie mogą obciążać strony pozwanej. Nie było przeszkód, aby przed likwidacją w 1990 r. poprzedniego pracodawcy powód zwrócił się do niego o wydanie świadectwa pracy. Jest ono dokumentem stosowanym po­wszechnie w stosunkach pracy i jednoznacznie dokumentującym przebieg zatrud­nienia. Taki sposób wykazywania okresu pracy przyjęty w regulaminie wynagradza­nia nie stanowi normy dyskryminującej, a jedynie umożliwia bezsporne i niewymagające czasochłonnego postępowania dowodowego ustalenie zatrudnienia pracow­nika u poprzedniego pracodawcy, co ma istotne znaczenie przy uwzględnieniu dużej skali zatrudnienia w pozwanej Spółce. Nadto Sąd Rejonowy podniósł, że powód nie wskazał żadnych podstaw dyskryminacji i nie wyjaśnił, na czym miałoby polegać jego nierówne traktowanie jako pracownika w sytuacji analogicznej do innych zatrudnio­nych. Przepis art. 18 k.p. stanowi, że za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu uważa się różnicowanie przez pracodawcę sytuacji pracownika z jednej lub kilku przyczyn określonych w art. 18 § 1 k.p., którego skutkiem jest w szczególności niekorzystne ukształtowanie wynagrodzenia za pracę lub innych warunków zatrudnienia albo pominięcie przy awansowaniu lub przyznawaniu innych świadczeń związanych z pracą. Nagroda jubileuszowa jest świadczeniem fakultatywnym, a po­wód nie wykazał, na czym nierówne jego traktowanie miałoby polegać w sytuacji ustalenia przez pracodawcę w porozumieniu ze związkami zawodowymi takich, a nie innych zasad przyznawania tego świadczenia.