Wyrok SN z dnia 9 czerwca 2021 r., sygn. II PSKP 40/21

1. Należności z tytułu podróży służbowych nie mają statusu wynagrodzenia za pracę. Przedmiotowe świadczenia mają na celu pokrycie zwiększonych kosztów utrzymania podczas wykonywania zadań służbowych poza stałym miejscem wykonywania pracy.

2. Porozumienie zbiorowe, o którym mowa w k.p., nie jest układem zbiorowym pracy, będącym swoistym źródłem prawa pracy o najszerszym zakresie podmiotowym i przedmiotowym, stanowiącym podstawowy instrument autonomicznego kształtowania stosunków pracy przez partnerów społecznych i stabilizującym warunki zatrudnienia.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Halina Kiryło (przewodniczący)

SSN Bohdan Bieniek (sprawozdawca)

‎SSN Piotr Prusinowski

w sprawie z powództwa Stowarzyszenia "T." działającego na rzecz P. R. ‎przeciwko D. sp. z o.o. z siedzibą w N. o zapłatę, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 9 czerwca 2021 r., skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 14 marca 2019 r., sygn. akt III APa (...),

1. oddala skargę kasacyjną,

2. nie obciąża powoda kosztami postępowania kasacyjnego strony pozwanej.

Uzasadnienie

Sąd Okręgowy w P., wyrokiem z 13 listopada 2015 r., zasądził od pozwanej D. Sp. z o.o. z siedzibą w N. na rzecz powoda P. R., w imieniu którego występowało Stowarzyszenie „T.”, kwotę 76.549,63 zł tytułem diet od 1 stycznia 2012 r. do 31 maja 2014 r. wraz z ustawowymi odsetkami (pkt I) oraz oddalił powództwo w pozostałym zakresie (pkt II).

Sąd ten ustalił, że powód pracował u pozwanego od 25 listopada 2009 r. do 31 maja 2014 r. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego. W umowie o pracę i innych porozumieniach zmieniających nie uregulowano kosztów związanych z podróżą służbową, zaś powód złożył oświadczenie o przyjęciu do wiadomości obowiązującego u pracodawcy regulaminu pracy. W toku pracy powód był dowożony z siedziby firmy do bazy w Holandii, gdzie obejmował ciężarówkę (ciągnik z chłodnią) i woził mięso do Włoch. W trasie był przez 3 tygodnie, potem 4 dni spędzał w kraju. Podczas podróży służbowej nigdy nie korzystał z hotelu. Nocował w kabinie samochodu, a tam były dwie leżanki oraz ogrzewanie postojowe. Powód nie otrzymywał koców, poduszek, pościeli ani środków czystości.

W obowiązującym regulaminie wynagradzania (część regulaminu pracy) przewidziano (§ 31), że pracownik otrzyma zwrot kosztów podróży służbowej (dietę) w wysokości nie niższej niż dieta z tytułu podróży służbowej na terenie Polski. Następnie zapis ten zmodyfikowano, przyjmując, że pracownik z tytułu podróży służbowych otrzyma: ryczałt za nocleg w wysokości zgodnej z przepisami prawa, dietę (pozostała część wypłaconej kwoty) w wysokości nie niższej niż dieta z tytułu podróży służbowej na terenie kraju. Z ustaleń Sądu pierwszej instancji wynikało także, że powód podjął pracę przed wejściem w życie opisanych wyżej zmian (przed wejściem w życie aneksu nr 1) i wówczas wiedział o przysługującej mu diecie w wysokości 30 euro, później (po roku pracy) 50 euro. Tego rodzaju płatności otrzymywał do końca okresu pracy, nie wiedząc, że po wejściu w życie aneksu nr 1 kwota ta obejmuje ryczałt za nocleg w wysokości wynikającej z załącznika oraz dietę. Treść regulaminu była wywieszona w siedzibie pracodawcy (tablica ogłoszeń w kantynie).